Opis
Szkolenie do uzyskania uprawnienia wykonywania lotów motoszybowcami (TMG) dla pilotów samolotowych
3 godzin lotu.
Kwota brutto.
Każda dodatkowa godzina lotu 600 pln brutto
Prorgam szkolenia:
REALIZACJA ĆWICZEŃ W LOCIE – ZAKRES SEP(L) oraz TMG
3.6.1 Zaleca się wykonanie co najmniej podanych w tabeli 3.7 liczb lotów szkolenia z
instruktorem (DUAL) oraz liczb lotów samodzielnych (PIC) przypadających na każde z
ĆWICZEŃ, z wyjątkiem ĆWICZENIA CLASS/6 gdzie podane liczby lotów (wymienione w
tabeli pogrubionym tekstem) są liczbami minimalnymi.
3.6.2 Jeśli dane ĆWICZENIE, oznaczone symbolem „N”, nie wymaga wykonania lotu, należy jego
treść zrealizować w formie omówienia i ćwiczeń na ziemi.
3.6.3 Ćwiczenia zawarte w programie szkolenia w locie na wszystkie uprawnienia powinny być
powtarzane na ile to konieczne, do momentu kiedy kandydat osiągnie poziom pozwalający
na wykonanie lotu w sposób bezpieczny i prawidłowy oraz powinny obejmować co
najmniej punkty szkolenia praktycznego zawarte w opisie ĆWICZEŃ.
3.6.4 W szkoleniu do uprawnienia na klasę SEP(L) należy pominąć ĆWICZENIE CLASS/7.
3.6.5 ĆWICZENIA mogą być wykonywane również po ich zaliczeniu w celu podtrzymania
umiejętności bądź na potrzeby osiągnięcia warunków progowych. W takim przypadku
ĆWICZENIE do wykonania wybierane jest według uznania instruktora.
| SZKOLENIE NA KLASĘ SEP(L) LUB TMG | ||||
| ĆW. | Treść ĆWICZENIA | Liczba lotów | ||
| DUAL | PIC | |||
| CLASS/1 | ZAPOZNANIE SAMOLOTEM LUB Z MOTOSZYBOWCEM TURYSTYCZNYM | N | – | |
| CLASS/1e | PROCEDURY W SYTUACJACH AWARYJNYCH | N | – | |
| CLASS/2 | WZNOSZENIE | 1 | – | |
| CLASS/3 | ZNIŻANIE | 1 | – | |
| CLASS/4 | ZAKRĘTY | 1 | – | |
| CLASS/5a | LOT NA MAŁEJ PRĘDKOŚCI | 1 | – | |
| CLASS/5b | PRZECIĄGNIĘCIE | 1 | – | |
| CLASS/6 | START, WZNOSZENIE, KRĄG NADLOTNISKOWY, PODEJŚCIE DO LĄDOWANIA I LĄDOWANIE | 10 | 10 | |
| CLASS/6e | START, WZNOSZENIE, KRĄG NADLOTNISKOWY, PODEJŚCIE DO LĄDOWANIA I LĄDOWANIE – SYTUACJE AWARYJNE | 4 | – | |
| CLASS/7 | ZATRZYMANIE I PONOWNE URUCHOMIENIE SILNIKA | 1 | – | |
| CLASS/8 | LĄDOWANIE PRZYMUSOWE BEZ WYKORZYSTANIA MOCY SILNIKA | 1 | – | |
| CLASS/9 | NAWIGACJA | 1 | – | |
ĆWICZENIE CLASS /1: ZAPOZNANIE Z SAMOLOTEM LUB MOTOSZYBOWCEM TURYSTYCZNYM
(a) Cel:
Zapoznanie szkolonego z samolotem lub motoszybowcem turystycznym, który będzie
wykorzystywany w czasie szkolenia oraz sprawdzenie jego miejsca w statku powietrznym pod
względem wygody, widoczności oraz możliwości korzystania ze wszystkich układów sterowania i
całego wyposażenia.
(b) Omówienie i ćwiczenie:
(1) charakterystyka statku powietrznego;
(2) układ kokpitu: przyrządy i wyposażenie;
(3) instalacje;
(4) listy kontrolne, procedury i systemy sterowania.
ĆWICZENIE CLASS /1e: PROCEDURY W SYTUACJACH AWARYJNYCH
(a) Cel:
Zapoznanie szkolonego z postępowaniem w sytuacjach awaryjnych specyficznych dla samolotu
lub motoszybowca.
(b) Omówienie i ćwiczenie:
(1) czynności w przypadku pożaru na ziemi i w powietrzu;
(2) pożar sinika, kabiny i instalacji elektrycznej;
(3) awaria instalacji;
(4) ćwiczenia w ewakuacji, lokalizacja oraz stosowanie wyposażenia i wyjść awaryjnych
ĆWICZENIE CLASS/2: WZNOSZENIE
(a) Cel:
Nauczenie doboru prawidłowych parametrów na wznoszeniu po prostej i w zakręcie.
(b) Omówienie:
(1) siły aerodynamiczne;
(2) wpływ masy;
(3) wpływ klap;
(4) uwarunkowania dotyczące silnika;
(5) wznoszenie podczas przelotu;
(6) maksymalny kąt wznoszenia (Vx).
(c) Ćwiczenie w powietrzu:
(1) przejście do lotu wznoszącego, utrzymanie normalnej i maksymalnej prędkości
pionowego wznoszenia oraz wyprowadzanie do ustabilizowanego lotu poziomego;
(2) wyprowadzanie do ustabilizowanego lotu poziomego na wybranych wysokościach;
(3) wznoszenie w locie po trasie (wznoszenie przelotowe);
(4) wznoszenie z wypuszczonymi klapami;
(5) przejście do normalnego wznoszenia;
(6) maksymalny kąt wznoszenia;
(7) wykorzystanie przyrządów dla zachowania dokładności pilotowania.
ĆWICZENIE CLASS/3: ZNIŻANIE
(a) Cel:
Nauczenie doboru prawidłowych parametrów zniżania po prostej i w zakręcie.
(b) Omówienie:
(1) zniżanie w locie ślizgowym: kąt, prędkość lotu i prędkość pionowa zniżania;
(2) wpływ klap;
(3) wpływ masy;
(4) uwarunkowania dotyczące silnika;
(5) zniżanie z użyciem napędu: napęd lub prędkość lotu i prędkość pionowa zniżania;
(6) zniżanie ze stałą prędkością;
(7) ślizg boczny
(c) Ćwiczenie w powietrzu:
(1) przejście na zniżanie, lot ze zniżaniem i wyprowadzenie do lotu poziomego;
(2) wyprowadzenie do ustabilizowanego lotu poziomego na wybranych wysokościach;
(3) lot ślizgowy, zniżanie z użyciem napędu i ze stałą prędkością zniżania (z uwzględnieniem
wpływu napędu i prędkości lotu włącznie);
(4) ślizg boczny, trawersowanie (na odpowiednich typach statków powietrznych);
(5) wykorzystanie przyrządów dla zachowania dokładności pilotowania.
ĆWICZENIE CLASS/4: ZAKRĘTY
(a) Cel:
Nauczenie efektu wtórnego działania elementów układów sterowania oraz koordynowania lotki i
steru kierunku w celu przeciwdziałania efektowi momentu oporowego lotek.
(b) Omówienie:
(1) operowanie układami sterowania;
(2) operowanie mocą silnika;
(3) utrzymywanie położenia i równowagi;
(4) zakręty ze średnim przechyleniem;
(5) zakręty w locie wznoszącym i opadającym;
(6) zakręty w locie ślizgowym;
(7) zakręty z wyprowadzeniem na wybrane kursy: wykorzystanie żyroskopowych
wskaźników kursu lub busoli.
(c) Ćwiczenie w powietrzu:
(1) wprowadzenie i utrzymanie zakrętów ze średnim przechyleniem;
(2) wyprowadzenie do lotu po prostej;
(3) zakręty w locie wznoszącym;
(4) zakręty w locie opadającym;
(5) zakręty z wyprowadzeniem na wybrane kursy, wykorzystanie żyroskopowych
wskaźników kursu i busoli;
(6) wykorzystanie przyrządów dla zachowania dokładności pilotowania.
ĆWICZENIE CLASS/5a: LOT NA MAŁEJ PRĘDKOŚCI
(a) Cel:
Celem ćwiczenia jest poprawa zdolności pilota do rozpoznawania sytuacji niezamierzonego
wykonywania lotu na minimalnych krytycznych zakresach prędkości i nauczenie utrzymania statku
powietrznego w równowadze podczas powrotu do lotu na normalnej prędkości.
(b) Omówienie:
(1) charakterystyka właściwości pilotażowych statku powietrznego podczas lotu na małej
prędkości;
(2) ryzyko przeciągnięcia.
(c) Ćwiczenie w powietrzu
(1) zachowanie warunków bezpieczeństwa;
(2) wprowadzenie do lotu na małej prędkości;
(3) lot z kontrolowanym zmniejszeniem prędkości aż do minimalnej krytycznej;
(4) użycie pełnej mocy przy właściwym położeniu i zachowaniu równowagi statku
powietrznego w celu uzyskania normalnej prędkości wznoszenia.
ĆWICZENIE CLASS/5b: PRZECIĄGNIĘCIE
(a) Cel:
Nauczenie rozpoznawania przeciągnięcia i wyprowadzanie z niego w locie poziomym i w fazie
przepadnięcia skrzydła.
(b) Omówienie:
(1) mechanizm powstawania przeciągnięcia;
(2) efektywność układów sterowania w czasie przeciągnięcia;
(3) symptomy przed przeciągnięciem, rozpoznanie i wyprowadzanie;
(4) czynniki mające wpływ na przeciągnięcie (znaczenie kąta natarcia i duża prędkość);
(5) wpływ klap, jeśli statek powietrzny posiada klapy;
(6) wpływ braku równowagi w zachowaniu warunków bezpieczeństwa;
(7) symptomy przeciągnięcia, rozpoznanie i wyprowadzanie;
(8) wyprowadzanie w fazie przepadnięcia skrzydła;
(9) lot z prędkością zbliżoną do prędkości przeciągnięcia w konfiguracji podejścia do
lądowania i do lądowania: rozpoznanie i wyprowadzanie z dynamicznych przeciągnięć.
(c) Ćwiczenie w powietrzu:
(1) zachowanie warunków bezpieczeństwa;
(2) symptomy;
(3) rozpoznanie;
(4) przeciągnięcie w konfiguracji gładkiej statku powietrznego i wyprowadzenie bez
wykorzystania mocy i z wykorzystaniem mocy silnika;
(5) wyprowadzenie w fazie przepadnięcia skrzydła;
(6) lot z prędkością zbliżoną do prędkości przeciągnięcia w konfiguracji podejścia do
lądowania i w konfiguracji do lądowania, z wykorzystaniem mocy i bez wykorzystania mocy
silnika, oraz wyprowadzanie z początkowej fazy przeciągnięcia.
ĆWICZENIE CLASS/6: START, WZNOSZENIE, KRĄG NADLOTNISKOWY, PODEJŚCIE DO
LĄDOWANIA I LĄDOWANIE
(a) Cel:
Ćwiczenie wykonywania manewru startu, wznoszenia, kręgu nadlotniskowego, podejścia i
lądowania.
(b) Omówienie:
(1) prawidłowa prędkość oderwania, zastosowanie steru wysokości (zabezpieczenia
stosowane w układzie podwozia z kółkiem przednim), steru kierunku i mocy;
(2) wpływ wiatru (włącznie z wiatrem bocznym);
(3) wpływ klap (włącznie z decyzją o zastosowaniu i dozwolonym kącie wypuszczenia);
(4) czynności kontrolne przed startem;
(5) z wiatrem, po trzecim zakręcie, podejście do lądowania: pozycja i procedury;
(6) lądowanie;
(7) wpływ powierzchni ziemi i gradientu na dobieg;
(8) rodzaje podejścia do lądowania i lądowania:
(i) z zastosowaniem mocy silnika;
(ii) z bocznym wiatrem;
(iii) bez klap (na odpowiednim etapie szkolenia);
(iv) ślizgowe;
(v) z krótkiego pasa;
(vi) z pasa o miękkiej nawierzchni.
(9) nieudane podejście do lądowania;
(10) operowanie silnikiem;
(11) nieudane lądowanie i odejście na drugi krąg;
(c) Ćwiczenie w powietrzu:
(1) czynności kontrolne przed startem;
(2) start z wiatrem czołowym;
(3) start z wiatrem bocznym;
(4) ćwiczenie czynności podczas startu i po starcie;
(5) procedura/techniki startu z krótkiego pasa o miękkiej nawierzchni z obliczaniem
osiągów statku powietrznego włącznie;
(6) podejście do lądowania i lądowanie z zastosowaniem mocy silnika;
(7) wpływ wiatru na prędkości podejścia i przyziemienia oraz zastosowanie klap;
(8) podejście do lądowania i lądowanie z wiatrem bocznym;
(9) lot ślizgowy ze stałą prędkością zniżania i lądowanie;
(10) procedury lub techniki startu z krótkiego pasa o miękkiej nawierzchni;
w sytuacjach awaryjnych na kręgu nadlotniskowym i podczas
lądowania.
(b) Omówienie:
(1) nieudane lądowanie i odejście na drugi krąg;
(2) nieudane podejście do lądowania.
(c) Ćwiczenie w powietrzu:
(1) nieudane lądowanie i odejście na drugi krąg;
(2) nieudane podejście do lądowania.
ĆWICZENIE CLASS/7: ZATRZYMANIE I PONOWNE URUCHOMIENIE SILNIKA (TYLKO W
PRZYPADKU TMG)
Uwaga: Ćwiczenie TMG/7 należy wykonać tylko jeżeli szkolenie odbywa się na motoszybowcu
turystycznym.
(a) Cel:
Nauczenie prawidłowego zatrzymania silnika i zabezpieczenia go w locie oraz ponownego
uruchomienia.
(b) Omówienie:
(1) procedury schładzania silnika;
(2) procedura wyłączenia w locie i przestawiania śmigła w chorągiewkę;
(3) procedura ponownego uruchomienia i uzyskania odpowiedniej temperatury pracy
silnika;
(c) Ćwiczenie w powietrzu:
(1) chłodzenie silnika;
(2) procedura wyłączenia;
(3) ponowne uruchomienie silnika.
zmiany planu;
(3) zasięg w locie ślizgowym;
(4) planowanie zniżania;
(5) pozycje kluczowe (decyzyjne);
(6) czynności kontrolne w przypadku awarii silnika;
(7) stosowanie radia: radiotelefoniczna procedura ‘niebezpieczeństwa’;
(8) pozycja po trzecim zakręcie;
(9) podejście końcowe;
(10) odejście na drugi krąg;
(11) uwarunkowanie związane z lądowaniem;
(12) czynności po wylądowaniu: zabezpieczenie statku powietrznego;
(13) przyczyny awarii silnika.
(c) Ćwiczenie w powietrzu:
(1) procedura lądowania przymusowego;
(2) wybór miejsca lądowania, uwzględnienie zmiany planu;
(3) zasięg w locie ślizgowym;
(4) planowanie zniżania;
(5) pozycje kluczowe (decyzyjne);
(6) schładzanie silnika;
(7) czynności kontrolne w przypadku awarii silnika;
(8) stosowanie radia;
(9) pozycja po trzecim zakręcie;
(10) podejście końcowe;
(11) lądowanie;
(12) czynności po wylądowaniu.
w locie;
(6) procedura na wypadek braku pewności co do rzeczywistej pozycji;
(7) procedura na wypadek utraty orientacji geograficznej;
(c) Ćwiczenie w powietrzu:
(1) planowanie lotu:
(a) wybór i przygotowanie mapy:
(1) wybór trasy;
(2) przestrzeń powietrzna kontrolowana;
(3) strefy niebezpieczne, zakazane i ograniczone;
(4)wysokości bezpieczne lotu.
(b) obliczanie:
(1) kursu/kursów magnetycznych oraz czasu/czasów poszczególnych odcinków w
locie po trasie;
(2) zużycia paliwa;
(3) masy i wyważenia;
(4) masy i osiągów.
(c) informacja o locie:
(1) wybór lotnisk zapasowych.
(e) dokumentacja statku powietrznego;
(f) zgłoszenie lotu:
(1) procedury administracyjne przed lotem;
(2) formularz planu lotu.
(2) odlot:
(a) organizacja pracy w kokpicie;
(b) procedury odlotowe:
(1) nastawianie wysokościomierza;
(2) procedura ustawiania kursu;
(c) utrzymywanie wysokości i kursu;
(d) korekta przewidywanego czasu przylotu (ETA) i kursu;
(e) prowadzenie dziennika nawigacyjnego;
(f) stosowanie radia;
(g) wykorzystanie pomocy nawigacyjnych;
(h) podejmowanie decyzji podczas lotu;
(i) procedury odejścia z trasy w celu lądowania na lotnisku innym niż zaplanowane;
(j) procedura na wypadek braku pewności co do rzeczywistej pozycji;
(k) procedura na wypadek utraty orientacji geograficznej.
(3) procedura dolotowa i procedura wejścia w rejon lotniska:
(a) nastawianie wysokościomierza;
(b) wejście w krąg nadlotniskowy;
(c) procedury w kręgu nadlotniskowym;
(d) parkowanie;
(e) zabezpieczenie statku powietrznego;
(f) tankowanie;
(g) procedury administracyjne po wykonaniu lotu.
